Wat maakt narcisten zo onweerstaanbaar aantrekkelijk?
Net als motten die door vlammen worden aangetrokken, lijken we een voorliefde te hebben om voorover te duiken in gevaarlijke vriendschappen en ziel zuigende relaties die ons uitgeput en losgeslagen laten voelen. En toch lopen velen van ons keer op keer in dezelfde val en missen vaak de essentiële levenslessen die worden gepresenteerd.
Ik ben persoonlijk geraakt door een aantal verschillende soorten narcisten, en ik weet hoe gemakkelijk het is om in de zware zwaartekracht van zulke mensen te vallen. Net als zwarte gaten vreten narcisten je emoties, lichamelijke gezondheid en geestelijke gezondheid op, waarbij ze je percepties en gevoeligheden diepgaand manipuleren en verpesten.
Waarom voelen gevoelige mensen en narcisten – twee tegenovergestelde typen mensen – een bijna magnetische aantrekkingskracht naar elkaar toe? Er zijn veel theorieën, maar in de kern geloof ik dat het de manier van leven is om het evenwicht te herstellen.
Gevoelige mensen zijn van nature zeer zorgzame, medelevende mensen. Het doel van gevoelige mensen in het leven is om genezing bij anderen te ondersteunen, maar vanwege hun intense gevoeligheid worstelen ze vaak om gezonde grenzen voor zichzelf te creëren, door toe te geven aan martelaarschap, slachtofferschap, mede afhankelijkheid en chronische zelfopoffering.
Laten we nu eens kijken naar de typische narcist. Vanwege verschillende trauma’s, kernwonden en conditioneringen verschuilen narcisten zich achter een geïdealiseerd zelfbeeld dat wordt uitgedrukt als zeer charmant en aantrekkelijk, maar toch diep onverschillig, egocentrisch en wreed.
Empathische mensen en narcisten bij elkaar brengen? Beiden komen in contact met hun ‘omgekeerde’ zelf, en beiden worden gedwongen te leren, te groeien en te genezen als gevolg van een dergelijke ervaring (hoewel dit niet altijd onmiddellijk gebeurt, maar met vallen en opstaan). Het is echter belangrijk voor gevoelige mensen om te beseffen dat ze de narcisten in hun leven nooit kunnen ‘genezen’ – elke vorm van genezing moet zijn oorsprong vinden in de narcisten zelf.
4 soorten narcisten waar je op moeten letten
Er zijn zoveel artikelen die praten over jezelf ‘beschermen’ tegen narcisten. Helaas bevordert deze taal het machteloze idee dat ‘andere mensen erop uit zijn om jou te pakken te krijgen’. Dat zijn ze niet. Mensen handelen binnen de grenzen van hun bewuste capaciteit, en soms houdt dat in dat ze anderen pijn doen. Hoe meer je jezelf ziet als een ‘slachtoffer’ van narcisten / narcisme, hoe minder je in staat zult zijn om echt je persoonlijke kracht als empathisch persoon te bezitten.
Een groot deel van het bezitten van deze persoonlijke kracht van jou is leren hoe je verschillende soorten narcisten kunt identificeren. Hoe bewuster je van hen bent, des te bewuster zal je je in hun aanwezigheid kunnen gedragen en beslissingen kunnen nemen.
Belangrijkste types
Interessant genoeg zijn er eigenlijk twee hoofdtypen narcisten:
Kwetsbare narcisten
Deze mensen zijn over het algemeen erg gevoelig en hebben de neiging om van nature stil of verlegen te zijn. Maar om hun chronische gevoelens van zelfhaat en onwaardigheid te verhullen, overcompenseert de kwetsbare narcist door een grandioos masker op te zetten, in een poging hun identiteit samen te voegen met andere geïdealiseerde mensen. Kwetsbare narcisten hebben een onwankelbare behoefte om zich speciaal over zichzelf te voelen en hebben weinig oprechte waardering voor de gevoelens van anderen.
Kwetsbare narcisten worden voornamelijk gemotiveerd door angst voor afwijzing en verlating, en hebben dus niet het vermogen om authentiek van anderen te houden en voor anderen te zorgen. Bovendien gebruiken kwetsbare narcisten emotionele manipulatie (zoals schaamte, schuldgevoelens en gaslighting) om sympathie en aandacht van anderen te verkrijgen. Hun leven wordt gevoed door minderwaardigheidscomplexen die vaak het gevolg zijn van mishandeling in hun jeugd.
Onkwetsbare narcisten
Deze mensen weerspiegelen het traditionele beeld van de narcist: dat van een zeer zelfverzekerd persoon, koud en onbarmhartig persoon. Onkwetsbare narcisten hebben, in tegenstelling tot kwetsbare narcisten een dikke huid en zoeken schaamteloos naar macht, glorie, erkenning en plezier. Onkwetsbare narcisten lijden vaak aan god complexen, in de overtuiging dat ze meer superieur zijn aan alle anderen – en ze hebben een pathologische behoefte om dat bekend te maken.
Beide typen delen vergelijkbare eigenschappen, zoals het gebruik van anderen om hun narcistische waanideeën aan te wakkeren, beschuldigen en bekritiseren, gebrek aan empathie, ontrouw en de behoefte aan macht.
Subtypen
Zowel Kwetsbare als Onkwetsbare Narcistische persoonlijkheidstypen kunnen worden opgesplitst in de volgende (niet-officiële) subtypen. Houd er rekening mee dat veel van deze subtypen elkaar kunnen overlappen:
1. Amoureuze narcist
Amoureuze narcisten meten hun eigenwaarde en grootsheid aan het aantal seksuele veroveringen dat ze in hun broekzak hebben. Dit type persoon staat erom bekend zijn / haar charme te gebruiken om anderen te verstrikken met vleierij en geschenken, maar ze vervolgens snel weg te doen zodra ze ‘saai’ worden en wanneer ze hebben voldaan aan de behoeften van de narcist (vaak seksueel of imago- / statusgericht). Amoureuze narcisten zijn de ultieme oplichters van relaties, ‘golddiggers’ en hartenbrekers. Op het eerste gezicht lijken ze zeer aantrekkelijk, aanlokkelijk en beminnelijk, maar daaronder zijn ze er alleen op uit om hun eigen behoeften en verlangens te behagen en te bevredigen.
2. De compenserende narcist
Gedreven om trauma’s uit het verleden te compenseren, creëren compenserende narcisten graag meer dan levensgrote illusies van zichzelf en hun prestaties. Om de macht en controle over hun leven terug te krijgen, jaagt dit type narcist meestal op emotioneel kwetsbare mensen die als publiek zullen dienen voor hun gefabriceerde toneelacts. In werkelijkheid is dit type narcist buitengewoon gevoelig voor kritiek en zal zij/hij vaak uitkijken naar negatieve zelf gestuurde signalen van anderen. Emotioneel misbruik en manipulatie is een veelgebruikte controlemethode die door dit type wordt gebruikt.
3. De elitaire narcist
Dit soort mensen doet er alles aan om naar de ‘top’ te klimmen, te winnen en anderen volledig te domineren. Elitaire narcisten zijn ervan overtuigd dat ze beter zijn dan alle anderen, vaak vanwege hun prestaties of achtergrond (of gewoon het feit dat ze op die manier zijn geboren) en daarom een speciale behandeling verdienen. Hun gevoel van recht loopt door in elk gebied van het leven, van werk tot gezinsomgeving. Elitaire narcisten hebben een ernstig opgeblazen ego en zijn bekwame zelf promotoren en opscheppers. Ze hebben een moordende behoefte om de ‘beste’ te zijn en te bewijzen dat ze altijd en koste wat kost intellectueel superieur zijn.
4. De kwaadaardige narcist
Het gedrag van kwaadaardige narcisten overlapt vaak met dat van psychopaten en mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Kwaadaardige narcisten hebben vaak geen acht op of interesse in moreel versus immoreel gedrag en hebben geen spijt van hun daden. Deze subgroep wordt gekenmerkt door een arrogant en opgeblazen gevoel van eigenwaarde dat er plezier in heeft anderen te ‘te slim af te zijn’. Dit type narcist is vaak te vinden in gevangenissen, bendes en afkickcentra, hoewel velen erin slagen de wet te overtreden.
Nu je de verschillende types van narcisme hebt doorgelezen, denk je misschien: “wat nu?”
De krachtigste manier om je persoonlijke kracht als persoon te herwinnen in het licht van narcisme, is door te leren hoe je je behoeften, verlangens en grenzen kunt respecteren. Vaak houdt dit in dat het contact met zulke mensen wordt verbroken. Ik raad aan om het artikel over hoe je meer van jezelf kunt houden te lezen voor verdere aanwijzingen.
Er zijn zoveel mensen die momenteel worstelen om adem te halen in de grote troebele oceaan van narcisme die hun leven verzadigt. Als je een van deze mensen bent, hoop ik dat dit artikel een startpunt kan zijn om je leven te helpen genezen.
Heeft u meer inzicht en/of begeleiding nodig in uw situatie, maak dan een afspraak voor een consult. Dit kan plaatsvinden bij mij in de praktijk of via een videogesprek.
