13 tekenen dat je worstelt met emotionele leegte

Op een of ander moment hebben we deze woorden allemaal eerder gehoord:

“Wees een man!” “Je lijkt wel een klein kind”, “Is het geen tijd om het een plekje te geven”, “Stop met zo gevoelig te zijn”, “Niet zo janken!”

Hoewel deze woorden waarschijnlijk werden uitgesproken zonder ons bewust op de lange termijn schade te berokkenen, wijzen ze niettemin op een veel voorkomende en onmiskenbaar tragische waarheid in onze samenleving: dat het uiten van je emoties eerder een teken van zwakte dan van kracht is.

Als je geboren bent in een emotioneel onderdrukte cultuur die de “mannelijke” idealen van efficiëntie en logica waardeerde, is het waarschijnlijk dat je worstelt met een zekere mate van emotionele gevoelloosheid.

Als je bent geboren in een gezin dat elke vorm van sterke emotionele expressie schuwde, is de kans nog groter dat emotionele verdoving een probleem voor je is.

En als je een extreem traumatische levensgebeurtenis hebt meegemaakt die gewoon te overweldigend voor je was om te verwerken (waarvan je niet bent hersteld), kan ik bijna garanderen dat je last hebt van emotionele gevoelloosheid.

Dus hoe beïnvloedt emotionele gevoelloosheid vrijwel elk deel van ons leven?

Wat is emotionele gevoelloosheid?

Emotionele gevoelloosheid is een afweermechanisme dat door de geest wordt gebruikt om intense en overweldigende emoties zoals angst, haat, jaloezie en verdriet te vermijden. Als je emotioneel gevoelloos wordt, verlies je het vermogen om je emoties op psychologisch en emotioneel niveau te voelen en te ervaren. In die zin is emotionele gevoelloosheid vaak klinisch verbonden met dissociatie, wat de ontkoppeling is van iemands herinneringen, identiteit, omgeving, lichaam of zintuigen.

Wat veroorzaakt emotionele gevoelloosheid?

Zoals met de meeste problemen, gaat emotionele gevoelloosheid terug naar de kindertijd en de manier waarop we zijn opgevoed door onze ouders. Fysiek, emotioneel, seksueel, psychologisch of spiritueel misbruikt worden door onze ouders kan bijdragen aan ons onvermogen om onze emoties zelf te reguleren, wat resulteert in emotionele gevoelloosheid. Je vervreemd of losgekoppeld voelen van een of beide ouders, of het gezin in het algemeen, kan ook bijdragen aan emotionele gevoelloosheid. Direct of indirect gestraft worden voor het uiten van onze emoties in de kindertijd, creëert ook emotionele gevoelloosheid.

Het verdoven van onze emoties kan ook beginnen na een ernstig traumatische ervaring, zoals getuige zijn van gewelddadigheden, mishandeling, verkrachting, intens verlies of iets dat we op dat moment psychologisch en emotioneel niet aankunnen. Om deze reden is emotionele gevoelloosheid vaak een symptoom van PTSS en verschillende angststoornissen.

Emotionele gevoelloosheid wordt ook beïnvloed door onze cultuur en bredere sociale kringen, met name kringen die de nadruk leggen op stoïcijns, rationeel en emotioneel onkwetsbaar zijn.

Het gevaar van emotionele gevoelloosheid

Als je zelfs maar het minste vermoeden hebt dat je emotioneel gevoelloos bent, is het tijd om te luisteren. Emotionele gevoelloosheid is geen klein karakterfoutje of een klein gebied van zelf groei om in te verbeteren – het is een ernstig probleem dat onmiddellijk moet worden aangepakt.

Uit ervaring gesproken, heeft emotionele gevoelloosheid de wortel gevormd van veel problemen waarmee ik in mijn leven te maken heb gehad (en nog steeds ondervind). Door mijn opvoeding in een emotioneel onvolgroeid gezin met wie ik me het grootste deel van mijn leven niet verbonden voelde, heb ik nooit geleerd om met sterke emoties om te gaan. Ik werd verbaal, emotioneel of fysiek gestraft telkens als ik sterke emoties uitte, en vrijdenken of enige vorm van afwijkende meningen werd afgewezen, met als resultaat dat ik werd uitgesloten.

Er zijn talloze factoren die kunnen bijdragen aan je onvermogen om intense emoties te reguleren, en daarom je toevlucht nemen tot onbewust verdoven.

Het gevaar van het loskoppelen van je emoties is dat dit kan leiden tot een groot aantal mentale, emotionele, fysieke en spirituele problemen. Dergelijke problemen kunnen zijn: disfunctionele coping mechanismen (obsessieve stoornissen), milde tot ernstige depressie, spirituele leegte, onvermogen om van het leven te genieten, onvermogen om hechte en bevredigende relaties aan te gaan, loskoppeling van het innerlijke zelf, verwarring, prikkelbaarheid, vermoeidheid, verslavingen, chronische ziekten en somatische ziekten (ziekten veroorzaakt door de geest).

In extreme gevallen (en ik heb het over situaties waarin emotioneel contact nihil is), kan emotionele gevoelloosheid leiden tot wreedheid.

Waarom is het ‘de geheime ziekte’?

Omdat het zo wijdverbreid is in onze samenleving en zo sociaal aanvaardbaar is, dat het vaak onder de radar verdwijnt. In een samenleving die grotendeels niet weet hoe ze op een gezonde manier met sterke emoties moet omgaan, wordt stoïcijns en ‘nuchter’ zijn gewaardeerd – toch verbergt deze zelfde kalme en bedaarde façade vaak een ongezonde onthechting van iemands gevoelens. Emotionele gevoelloosheid is dus een geheime ziekte omdat zo velen van ons ermee worstelen, maar beseffen niet eens dat we het hebben totdat chronische problemen beginnen te ontstaan.

13 tekenen dat je worstelt met emotionele gevoelloosheid

Emotionele onthechting is niet altijd een slechte zaak. Het is handig wanneer je grenzen moet bewaken, ongewenste energie overbelasting van anderen moet vermijden en zelfs anderen in crisissituaties moet helpen. Maar emotionele onthechting verandert in zijn ongezonde tweelingbroer (emotionele gevoelloosheid) wanneer het een automatisch innerlijk verdedigingsmechanisme wordt.

“Wat is er zo geweldig aan het voelen van sterke emoties?” zou je kunnen vragen. Het antwoord is dat we, zonder onze emoties te voelen, niet het vermogen hebben om te leven en ervan te leren of de schoonheid en diepte van het leven te ervaren.

Hier zijn enkele van de belangrijkste tekenen van emotionele gevoelloosheid waar je op moet letten:
  1. Onvermogen om sterke negatieve of positieve emoties te uiten
  2. Onvermogen om ‘volledig deel te nemen’ aan het leven (d.w.z. het gevoel hebben dat je een passieve toeschouwer bent)
  3. Voelen dat het leven als een droom is (een gevoel van onwerkelijkheid)
  4. Leven op automatische piloot
  5. Gebrek aan interesse in activiteiten die anderen leuk vinden
  6. Zich ver van anderen voelen
  7. De neiging om zich terug te trekken van vrienden en familieleden
  8. Emoties worden alleen in het lichaam gevoeld als sensaties, maar niet door de geest (of worden volledig gedempt in het lichaam en verschijnen alleen als ziekte)
  9. Afkeer van mensen die sterke emoties uiten (zowel positief als negatief)
  10. Niets voelen in situaties die normaal gesproken sterke emoties oproepen
  11. Paniek of angst wanneer sterke emoties uiteindelijk doorbreken
  12. Je leeg voelen van binnen
  13. Fysieke en emotionele gevoelloosheid of ‘platheid’

In extreme omstandigheden (zoals bij PTSS-patiënten) kan emotionele gevoelloosheid zelfs het verlangen om zelfmoord te plegen beïnvloeden. Als je zelfmoord overweegt, zoek dan onmiddellijk ondersteuning of bel 0800-113.

Hoe emotionele gevoelloosheid te overwinnen

Zoals elk psychologisch verdedigingsmechanisme, kan emotionele verdoving complex zijn om mee om te gaan, en vereist vaak ondersteuning van een getrainde professional, zoals een therapeut.

Als je denkt dat emotionele gevoelloosheid je leven aanzienlijk schaadt, doe dan een daad van zelfcompassie en zoek ondersteuning.

Hier zijn enkele nuttige tips om je vermogen om sterke emoties te voelen, ermee om te gaan en uit te drukken, te vergroten:
1.Veranker jezelf aan je lichaam

Zoals hierboven vermeld, is emotionele verdoving verbonden met dissociatie (mentale ontkoppeling van een deel van jezelf). Bijvoorbeeld als je sterke emoties ervaart, dat je automatische reactie om ofwel (a) alleen de emoties in je lichaam te voelen, niet je geest, of (b) een complete instorting te hebben. In beide gevallen is een van de beste zelf verzachtende mechanismen, jezelf aan je lichaam te verankeren door middel van mindfulness en fysiek contact. Net als wat een moeder doet met haar kind, houd je een deel van je lichaam stevig maar voorzichtig vast – bijvoorbeeld je hand of buik. Deze methode helpt om je ingesloten en geaard te voelen in je lichaam.

Shapewear of een drukvest gebruiken kan je in extreem emotioneel turbulente periodes helpen om jezelf aan je lichaam te verankeren. Shapewear wordt gebruikt door vrouwen en mannen om “love handles” en andere lichaamsdelen slank en gedefinieerd te houden. Voor onze doeleinden is shapewear als een knuffel voor het lichaam waardoor je je veilig voelt en ‘bij elkaar wordt gehouden’. Drukvesten zijn iets duurder en worden door mensen met sensorische integratiestoornissen (zoals autisme) gebruikt om te ontspannen.

2. Diep ademhalen

Of je het nu alleen of in combinatie met de bovengenoemde techniek gebruikt, diep ademhalen is een eenvoudige en gemakkelijke manier om je bewust te laten bewegen door alles wat je ervaart. Deze oefening is vooral handig wanneer intense gevoelens zoals angst of woede doorbreken. Er zijn veel boeken die praten over het belang van diepe ademhaling, en er zijn veel online tutorials met ademhalingstechnieken. Ik raad je aan om bij iets eenvoudigs te blijven, iets waar je niet te veel over hoeft na te denken, en iets dat niet geforceerd voelt. Het punt van diep ademen is niet om de techniek van iemand anders perfect te volgen, het is om je adem te gebruiken (op welke manier dan ook) om je geest en lichaam te kalmeren. Ik raad ook aan om langzaam, diep en zacht te ademen in plaats van diep adem te halen (wat de angst kan vergroten) – laat je ademhaling natuurlijk zijn.

3. Houd een dagboek bij met “trieste” gedachten

Ik realiseer me dat deze suggestie misschien een beetje melancholisch klinkt, maar het is een oefening die je tijd en moeite waard is, vooral als je je emoties wilt voelen en uiten. Een dagboek bijhouden is ook een krachtige vorm van schaduwwerk (een manier om uit te drukken wat je normaal gesproken onderdrukt).

In een fysiek dagboek of online dagboek moet je elke dag vijf tot tien minuten besteden aan het opschrijven van iets dat zelfs de minste pijn van verdriet bij je opwekt. Je kunt bijvoorbeeld een herinnering opschrijven aan je hond die is overleden, een probleem in de wereld, iets dat iemand tegen je heeft gezegd, een scène uit een film, een dagelijkse strijd … of vrijwel alles wat je van streek maakt of heeft gemaakt (of wat jij als schokkend ervaart).

Het maken van een dagboek met trieste gedachten heeft twee belangrijke voordelen. Ten eerste helpt het je om je emoties te uiten, ook al is het in het begin indirect. En twee, het werkt als een katalysator voor het voelen en uiten van je emoties, vooral als je momentum nodig hebt.

Probeer altijd je trieste gedachten boek af te sluiten met iets opbeurend, zoals het lezen van de opbeurende nieuws subreddit, tijd doorbrengen met iemand van wie je houdt, spelen met een huisdier of iets leuks kijken op YouTube of Netflix.

4. Catharsis

Wanneer onszelf emotioneel verdoven ons standaardverdedigingsmechanisme wordt, hebben we de neiging om een enorme hoeveelheid onderdrukte emotie net onder ons bewuste bewustzijn te hebben. Probeer een of andere vorm van catharsis om je onderdrukte emoties veilig en effectief te uiten. Catharsis kan bestaan uit schreeuwen in of slaan op een kussen, het gebruik van je trieste gedachten dagboek om verdriet en huilen te stimuleren, intense emotionele oefeningen, gepassioneerd dansen of dynamische meditatie.

Regelmatige catharsis zou tijdens je reis een must moeten zijn. Zonder regelmatig ‘alles naar buiten te laten’, loop je het risico de repercussies te ervaren van etterende emoties (d.w.z. depressie, leegte, chronische ziekte, enz.).

Emotionele gevoelloosheid vragen en antwoorden

Hier zijn enkele veel gestelde vragen over emotionele gevoelloosheid.

Wat veroorzaakt emotionele onthechting?

Het simpele antwoord is trauma. Meestal kan emotionele onthechting of gevoelloosheid worden gekoppeld aan ervaringen uit de vroege kinderjaren, zoals mentaal, emotioneel, seksueel of fysiek misbruikt worden. Niet iedereen die emotionele onthechting ervaart, heeft echter een moeilijke jeugd gehad. Soms kunnen andere traumatiserende ervaringen later in het leven emotionele onthechting veroorzaken als beschermend mechanisme, zoals echtscheiding, baanverlies, verkrachting, ziekte, oorlog, enz.

Kan gevoelloosheid een teken zijn van angst?

Ja, emotionele gevoelloosheid kan intense gevoelens van angst maskeren – het is de manier waarop de geest zichzelf beschermt tegen overweldigende emoties. Gevoelloosheid is een primaire reactie op angst en wordt ook wel de bevriezing reactie genoemd. Er zijn drie belangrijke reacties op angstaanjagende situaties die we hebben: vechten, vluchten en bevriezen.

Hoe emotionele gevoelloosheid te verhelpen?

Om te herstellen, of liever gezegd het vermogen om te voelen terug te krijgen, is het belangrijk om zacht voor jezelf te zijn. Probeer opnieuw contact te maken met je lichaam, oefen diep ademhalen, doe wat catharsis, schrijf in een dagboek en creëer een veilige omgeving voor jezelf. Het is meestal cruciaal om professionele ondersteuning te zoeken, aangezien emotionele gevoelloosheid meestal een belangrijk teken is van een getraumatiseerd zenuwstelsel. Om je zenuwstelsel te reguleren, heb je een veilige omgeving nodig, die een professionele therapeut/counselor kan bieden.

Terug naar alle artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *