Onze innerlijke stemmen. Ze zijn onophoudelijk, subtiel en altijd aanwezig.
Vaak zijn we ons niet bewust van de interne dialogen die in onszelf plaatsvinden, de zelfpraat die zich herhaaldelijk afspeelt als gebroken grammofoonplaten in onze geest. Helaas bestaat deze interne dialoog echter vaak uit zelf bespottende en zelf saboterende gedachten en overtuigingen over onszelf en onze capaciteiten.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat velen van ons zich verlamd en geïrriteerd voelen wanneer we proberen onszelf te realiseren en onszelf te vervullen of een creatieve manier. We lijken niets te bereiken zonder constante interne tussenwerpsels van kritiek, hopeloosheid en zorgen. Onze dagen zijn gegarneerd met gedachten als “Ik ben nutteloos”, “Ik ben hier niet voor gemaakt”, “Dat had ik beter kunnen doen”. En als bijgevolg … voelen we ons uitgeput en verslagen – door onszelf!
Maar we zijn niet gemaakt om onze eigen ergste vijanden te zijn. Waar komt zulke twijfelachtige en zelfvernietigende negativiteit precies vandaan? En hoe kunnen we meer zelfvoldaan leven leiden?
De vier sub-persoonlijkheden
Edmund Bourne schrijft in zijn boek over negatieve zelfpraat – en de vier subpersoonlijkheden die in verschillende mate in ons allemaal voorkomen. Deze subpersoonlijkheden zijn:
- de Piekeraar
- de Criticus
- het Slachtoffer
- de Perfectionist
Het enige dat deze vier sub-persoonlijkheden gemeen hebben, is het vermogen om angst op te wekken. Ze vertolken de verschillende soorten negatieve dialogen die zich in ieder van ons voordoen.
Hoe ze ons verlammen
Overweeg deze vraag: welke is het meest overheersend in jou?
De Piekeraar
Hoofdfunctie: Bevordert angst en paniek.
Beschrijving: Deze persoon heeft de neiging tot doemdenken en stelt zich de worstcasescenario’s voor die onrust, angst en zelfs paniekaanvallen in zichzelf bevorderen. Ze hebben de neiging om altijd op scherp te staan en uit te kijken naar tekenen van problemen.
Wanneer die tekenen van problemen zich voordoen, heeft de piekeraar de neiging om:
- Op het ergste te anticiperen.
- De kans overschatten dat er iets vreselijks gebeurt.
- Te fantaseren over de ergst mogelijke rampen die zich voordoen.
Hoofdvraag: “Wat als …”
Voorbeelden:
Typische dialogen omvatten gedachten als: “Wat als ze me horen stotteren en denken dat ik een idioot ben en me de baan niet geven?!”, “Wat als hij me niet belt en ik voel me radeloos en gebroken?”, “Wat als ik mijn werk in het openbaar tentoonstel en iedereen me uitlacht en denkt dat ik een mislukkeling ben?”
De Criticus
Hoofdfunctie: Bevordert een laag zelfbeeld.
Beschrijving: Deze persoon is extreem veroordelend over zichzelf. Ze halen zichzelf constant naar beneden voor elke fout, beperking of mislukking die ze in zichzelf waarnemen. Ze lopen in de mentale val door hun zwakheden te veel te benadrukken en hun sterke punten eruit te filteren.
Hoofdvraag: “Kun je nooit iets goed doen?”, “Waarom doe je dat altijd?”, “Dat was stom!”, “Zou moeten…”
Voorbeelden:
“Er zijn zoveel fouten in deze roman van mij, ik ben zo’n slechte schrijver!”, “een 8? Ik had het veel beter kunnen doen!”, “Ik ben zo’n zwak persoon vergeleken met _____. Ik zou beter moeten zijn.”
Het Slachtoffer
Hoofdfunctie: Bevordert depressie.
Beschrijving: Deze subpersoonlijkheid creëert hulpeloze en hopeloze gevoelens. Het is dat deel van jou dat gelooft dat je een inherent defect hebt dat je onwaardig en onbekwaam maakt. Het vertelt je dat er nooit iets zal veranderen en dat de omstandigheden onomkeerbaar en ongeneeslijk zijn. Het slachtoffer plaatst obstakels en barrières tussen zichzelf en hun doelen, waardoor ze zichzelf beroven van zelfvoldoening.
Hoofdzin: “Ik zal nooit kunnen …”, “Ik kan niet”.
Voorbeelden:
“Het is nu te laat om dat te doen … ik ben te moe/oud/ongetraind/ongeschoold”, “Ik zal nooit een loonsverhoging kunnen krijgen, dus wat heeft het voor zin om het te proberen?”, “Ik kan/ doe dat niet – het is te moeilijk voor mij”.
De Perfectionist
Hoofdfunctie: Bevordert stress en burn-out.
Beschrijving: Deze persoon dwingt zichzelf constant om het groter en beter te doen en zegt altijd tegen zichzelf dat ze het niet goed genoeg doen. Ze ontlenen hun eigenwaarde aan externe prestaties en drijven zichzelf op met de mantra dat ze dit ‘zou moeten doen’ of dat ‘zou moeten zijn’. Als ze iets niet doen dat niet in overeenstemming is met hun hoge normen, zijn ze intolerant en bespotten ze zichzelf. De perfectionist vergeeft of vergeet niet en creëert grote druk en angst voor zichzelf.
Hoofdzin: “Ik moet”, “Ik moet”, “Ik moet”.
Voorbeelden:
“Ik zou competent moeten zijn – ik moet dit goed voor elkaar krijgen”, “Ik moet altijd onbaatzuchtig en zorgzaam zijn”, “Ik zou de beste moeten zijn in deze situatie – ik moet het goed doen”.
Hoe je jezelf kunt bevrijden en zelfvervulling kunt vinden
Welke subpersoonlijkheid was het meest dominant in jou? Het hadden er twee kunnen zijn – dit is normaal. Of het kan er gewoon een zijn. Nu je een idee hebt van de vier subpersoonlijkheden, denk je misschien na over de beste manier van handelen. Zoals Ray Bradbury schrijft: niet denken – gewoon doen! Dit is een benadering die geen mentale actie of analyse vereist. Sommigen vinden deze benadering echter dubbelzinnig en hoe het wordt gedaan, of het nu door middel van meditatie of een andere zelfvoorgeschreven methode is, is geheel aan jullie eigen middelen. Er zijn echter andere manieren om de negatieve zelfspraak van onze subpersoonlijkheden tegen te gaan.
Deze komen met 1) bewust zijn van je gedachten en 2) je gedachten onderbreken met een van de volgende vragen:
1. Ben je objectief?
2. Is dit altijd waar?
3. Was dit in het verleden zo?
4. Kijk je naar het grote geheel – of focus je je gewoon op de details?
5. Wat zijn de objectieve kansen dat dit gebeurt? Waarom? Waarom niet?
6. Wat is hiervoor het feitelijke bewijs?
7. Eerlijk gezegd, wat is het ergste dat kan gebeuren? Waarom is dit zo erg? Hoe zou jij hiermee omgaan?
***
Wanneer je jezelf probeert te bevrijden van het gif van je sub-persoonlijkheid, is het doel om a) uit te dagen, b) bewijs te zoeken en c) een objectieve gemoedstoestand te behouden. De grootste veroorzaker van pijn is subjectiviteit. Als je deze 7 vragen eenmaal hebt gebruikt om je sub-persoonlijkheid uit te dagen, zal je vrijwel zeker ontdekken hoe weinig waarheid je zelf beperkende gepraat in werkelijkheid heeft.