Wat is spirituele omzeiling?

Waar denk je aan als je aan ‘spiritualiteit’ denkt?

Je kunt je prachtige tempels, etherische instrumenten, gouden Boeddha’s, tuinen en paradijselijke wouden, de gezichten van verlichte meesters, engelen, bergketens, zonsondergangen of een aantal andere schitterende beelden voorstellen.

We hebben de neiging spiritualiteit te associëren met transcendentale en verhoogde zijn toestanden die onveranderlijk worden geassocieerd met gevoelens van geluk, vreugde, diepe innerlijke vrede en tevredenheid.

Hoewel dit allemaal waar en wonderbaarlijk is, raken velen van ons bedwelmd, afgeleid en verstrikt in deze zeer aantrekkelijke beelden van spiritualiteit, waarbij ze de donkere, pijnlijke en uitputtende kanten van zo’n pad vermijden.

In de kern is spiritueel omzeilen net als elke andere vorm van vermijden die ons beloont met een vals gevoel van veiligheid en geluk, terwijl het ons diepere pad van zelfgroei en transformatie ondermijnt.

Ik heb lange tijd geworsteld om te begrijpen hoe ‘echte’ spiritualiteit eruitzag en voelde.

Ik zocht op internet en vond advertenties van vreemd ogende paranormale vrouwen die hun diensten promootten tot verleidelijke internetcursussen gewijd aan het vinden van je ‘beschermengel’.

Ik las boeken over “optimisme” en artikelen over het uitspreken van spreuken om liefde en welvaart aan te trekken. Maar te midden van al dit zoeken, heb ik op de een of andere manier nooit een connectie gevoeld met een van deze dingen. Het voelden op de een of andere manier mis, iets leek op de een of andere manier intuïtief uit het midden en ‘fout’.

Pas in de afgelopen jaren ontdekte ik waarom ik me altijd zo had gevoeld over bepaalde spirituele oefeningen. Het antwoord dat ik vond was dat veel praktijken die onder het mom van “spiritualiteit” vallen, in feite vormen van spirituele omzeiling zijn.

De term ‘spiritueel omzeilen’ werd oorspronkelijk bedacht door psycholoog John Welwood in 1984. Zoals hij in een interview uitlegde,

Zoals we kunnen zien, gaat spiritueel omzeilen grotendeels over het vermijden van of ontsnappen aan moeilijke levenstaken. Dit brengt ons ertoe een duidelijke definitie te vormen van spiritueel omzeilen.

Wat is spirituele omzeiling?

Spiritueel omzeilen is spiritualiteit gebruiken om ongemakkelijke problemen in het leven te vermijden, te onderdrukken of eraan te ontsnappen.

Deze problemen kunnen het verlies van een geliefde zijn, het verbreken van een relatie, familieproblemen, kindermishandeling, eenzaamheid, een laag zelfbeeld, zelf saboterend gedrag, angst, mentale of emotionele gezondheidsproblemen of andere problemen in het leven.

Voor veel mensen wordt spiritualiteit een soort kruk die wordt gebruikt als een manier om weer op te staan in het licht van de onrust in het leven – en soms is dit nodig. We hebben allemaal wel eens steun nodig in ons leven. Maar het probleem doet zich voor wanneer spiritualiteit wordt gebruikt als medicijn waarvan we afhankelijk worden om de donkere elementen van ons leven te omzeilen.

Wanneer spiritualiteit wordt gebruikt als een verdedigingsmechanisme om de gremlins en demonen van ons bestaan af te weren, wordt het feitelijk onze grootste hindernis, waardoor we geen echte moed, authenticiteit en heelheid kunnen ontwikkelen; kwaliteiten die onze ziel verfijnen.

Hoewel het gebruik van spiritualiteit ons een stevige muur kan geven om ons achter te verschuilen, worden we daardoor gevangen in een alles-is-gelukkig-en-volmaakte gevangeniscel van illusies.

10 soorten spirituele omzeiling

De realiteit is dat niet alles in het leven ‘liefde en licht’ is, zoals de slogan is voor veel spirituele zoekers.

Het licht nastreven en een verlicht en diep onderling verbonden bestaan leven, gaat ook over jezelf in brand steken. (Niet letterlijk a.u.b.)

Het gaat over het creëren van een hel van je valse overtuigingen, illusies en het scheiden van verlangens, idealen en vooroordelen. Het gaat over overgave aan de vernietiging van elk beperkend ding dat je ooit hebt gedacht en gevoeld over jezelf, andere mensen en de wereld.

Spiritualiteit is niet altijd mooi. In feite is het vaak de meest verpletterende, tumultueuze en beproevende ervaring die we in het leven kunnen meemaken.

Maar pas als we uit de sintels van onze vernietiging komen, kunnen we – net als feniksen – herboren worden in een nieuw leven van helderheid en zuiverheid.

De waarheid is dat er veel soorten spirituele omzeiling zijn die we in het leven soms niet herkennen (of weigeren te erkennen). Ik heb hieronder tien van de meest voorkomende soorten opgesomd:

1. De optimistische omzeiling

We zijn allemaal mensen tegengekomen die graag lachen en glimlachen, maar die toch enorm optimistisch lijken. “Focus op het positieve!” “Zie het glas als halfvol!” “Laat je niet teleurstellen door een frons!” zijn enkele van de kreten van deze mensen die de neiging hebben om optimisme te gebruiken als een manier om de meer sombere en lastige realiteit van het leven te vermijden. De optimistische omzeiling is vaak een bijproduct van woede-fobie, of het onvermogen om met negatieve emoties om te gaan.

2. De verheerlijking omzeiling

Dit is een soort zelfbedrog dat sommige spirituele zoekers gebruiken om hun waargenomen tekortkomingen en onzekerheden te maskeren. De verheerlijking omzeiling wordt aangenomen door degenen die proberen zich verlicht, superieur te voelen of hogere niveaus van bestaan te hebben bereikt. Het wordt soms gebruikt door zelfbenoemde meesters, leiders, geestelijk ontwaakte zielen en goeroes.

3. De slachtoffer omzeiling

Wanneer iemand het slachtoffer wordt van hun gaven, of van andere mensen, neemt dit de druk weg van de verantwoordelijkheid voor het vormgeven van een bevredigend leven en het nemen van verantwoordelijkheid voor iemands geluk – zoals het geval is met de slachtoffer omzeiling. Dit type spirituele omzeiling wordt vaak gebruikt door spirituele zoekers die geloven dat ze een of andere soort buitenzintuiglijke gaven hebben, maar vanwege hun gaven kunnen ze zich niet gelukkig of gezond voelen. Identificeren als een empaat is soms een goed voorbeeld van dit soort omzeilen, aangezien het kan worden geïnterpreteerd als de fout van andere mensen en hun emoties voor het zelfdestructieve en vluchtige gedrag. Andere labels, zoals helderziend zijn, indigo kind, sterrenzaad, begaafde genezer, enzovoort, kunnen vaak in de slachtoffer omzeiling-val vallen.

4. De psychonaut omzeiling

Veel spirituele zoekers verkennen de grenzen van de geest, de ziel en de realiteit door het gebruik van psychedelische drugs zoals LSD, DMT, psilocybine-paddenstoelen, mescaline en andere entheogenen die de geest en de perceptie van het bestaan verruimen. Hoewel dit een fascinerende manier is om de realiteit te verkennen, kunnen entheogenen, net als elke andere drug, soms worden gebruikt als een manier om aan de realiteit te ontsnappen en te vermijden dat je je toelegt op persoonlijke ontwikkeling en soulvolle verfijning.

5. De horoscoop omzeiling

Als we vaak buiten onszelf zoeken naar hulp en begeleiding, zoals het geval is bij horoscopen en paranormaal begaafden, slagen we er niet in onze innerlijke bronnen van wijsheid en kracht aan te boren en laten we externe voorspellingen toe om de uitkomst van ons leven te beheersen. De horoscoop omzeiling is afgeleid van angst en wantrouwen jegens onszelf, ons onvermogen om beslissingen te nemen en ons onvermogen om te gaan met al het moeilijke dat op ons pad komt.

6. De heilige omzeiling

Als kinderen waren we geconditioneerd om te geloven dat een “spiritueel persoon” altijd vriendelijk, medelevend en heilig is. Op volwassen leeftijd blijven we dit verhaal voor onszelf herhalen, en helaas kan het ons enorm veel leed bezorgen. De heilige omzeiling is een weerspiegeling van extreem ‘zwart of wit’ denken en bevordert de onderliggende overtuiging dat spirituele mensen geen donkere kanten kunnen hebben, omdat ze daardoor ‘ongeestelijk’ zouden worden. Dit type omzeiling is in wezen het vermijden van iemands schaduw zelf (donkere kant) door overcompensatie met de gedaante van een lieflijk, hemels uiterlijk. Zelfopoffering is een belangrijk symptoom van dit soort omzeilen.

7. De Spirit Guide omzeiling

In sommige spirituele tradities is het een God die, in andere een engel, een dier of een geascendeerd wezen, beschermt. Ongeacht wie de Spirit Guide is, het geloof dat ze er zijn om ons te ‘beschermen’ is aangenaam voor de geest, maar uiteindelijk beperkend voor de ziel. Wanneer we ons vertrouwen stellen in de kracht van een ander wezen om gevaar af te weren en ons te beschermen, begaan we een klassieke spirituele omzeiling: de verantwoordelijkheid voor onszelf en ons leven vermijden en de moeilijke ontwikkeling van moed en veerkracht omzeilen. We zijn geen kinderen, maar als we aan onszelf denken, geven we ons leven zo vorm dat we er niet in slagen een kracht van geestelijk karakter te ontwikkelen. Geestgidsen dienen om ons te onderwijzen in plaats van op ons te passen.

8. De omzeiling van het gebed

Net als bij de Spirit Guide omzeiling, omzeilt de gebed omzeiling persoonlijke verantwoordelijkheid door vertrouwen te stellen in een hoger wezen om al onze problemen op te lossen. Hoewel bidden een gezonde gewoonte kan zijn, kan het gemakkelijk beperkend en misleidend worden.

9. De Goeroe omzeiling

Vaak is het goed om een goeroe, sjamaan of spirituele leraar te volgen om te leren en te groeien. Als je er echter te veel aan gehecht raakt, kan dit snel veranderen in een andere vorm van spirituele omzeiling. De verleiding om deze leraren (bewust of onbewust) te gaan aanbidden, betekent dat we uiteindelijk het doel van het luisteren naar hen vergeten: de essentie van hun leringen integreren. Door de woorden van een goeroe of meester te behandelen als de onweerlegbare waarheid en niet voor onszelf te denken, zijn we op onze spirituele reizen uitgehongerd aan ware spirituele groei en transformatie.

10. De vingerwijzen omzeiling

Tijdens onze spirituele speurtochten beginnen we de leugens, waanvoorstellingen en gekke gedragingen van onze medemensen te doorzien en dit kan ons boos, neerslachtig en gefrustreerd maken. Als we echter verstrikt raken in “alles wat er mis is” met de buitenwereld en andere mensen, en ons leven wijden aan de zelfingenomen zoektocht naar het wijzen met de vinger, kan dit een andere vorm van spiritueel omzeilen zijn. Vinger wijzen geeft ons een vals gevoel van gerechtigheid, waardoor we onze verantwoordelijkheid wegnemen om naar binnen te kijken en aan onszelf te werken. In de oorsprong is de vingerwijzen omzeiling ontstaan uit angst en vermijding en is het een krachtige vorm van uitstelgedrag.

Er zijn zeker veel andere vormen van spirituele omzeilingen, maar hier presenteer ik de meest voorkomende die gemakkelijk waarneembaar zijn in het dagelijks leven.

Hoe je spirituele omzeiling kunt stoppen

De spirituele omzeiling is glad, indringend en vaak vermomd in lichtgewaden. Het kan veel meedogenloze eerlijkheid vergen om de leugens te doorzien die we geconditioneerd zijn om te geloven of die we onszelf hebben verteld.

Met dat gezegd hebbende, zijn hier enkele methoden die je misschien zou willen gebruiken:

1. Ontwikkel een ruimdenkende houding

Voordat je enige vormen van spirituele omzeiling ontdekt die je leven zijn binnengedrongen, moet je open zijn. Je moet bereid zijn om het bij het verkeerde eind te hebben, misleid te worden of helemaal niet goed te zijn. Zonder die bereidheid houd je jezelf voor de gek. Het heeft geen zin om jezelf zelfs maar uit te spreken, want je schiet jezelf al in de voeten voordat je zelfs maar begint.

Kweek dus een ruimdenkende en gewillige houding aan. Herinner jezelf eraan dat het oké is om onvolmaakt te zijn. De meeste spirituele zoekers – in feite zou ik durven zeggen ALLE zoekers – gaan op een gegeven moment de fout in. En dat is niets om je voor te schamen. Omarm je gebrekkige menselijkheid en zet een stap in de richting van grotere expansie.

2. Onderzoek de lichte en donkere kant van wat je doet

Alles heeft een lichte en donkere kant. Zelfs als je moeite hebt om erachter te komen wat er mis is met de spirituele activiteiten of verplichtingen waaraan je nu bent toegewijd, creëer dan hypothetische scenario’s. Als je bijvoorbeeld een spirituele leraar volgt waar je van houdt en die je aanbidt, creëer dan een hypothetisch scenario waarin die leraar je vertrouwen verraadt of iets tegen je ethiek doet. Wat dan?

Stel vragen als: “Wat kan hier fout gaan?” “Wat zie ik niet?” “Wat is de andere kant hiervan?” “Hoe heeft dit in het verleden iemand pijn gedaan?” “Welke waarschuwingen geven mensen over deze activiteit?” “Doet dit me op de een of andere manier pijn?” “Is dit op de een of andere manier schadelijk voor anderen?” “Hoe maakt dit me zwak of afhankelijk?” “Is er een mogelijkheid voor mij om hier misbruik van te maken?”

Luisteren naar je twijfel is intelligent. Blind geloof schept schapen, geen soevereine wolf. Durf naar beide kanten van het leven te kijken. Eer de yin en yang van het bestaan. Omarm de energie van zowel Shiva (de vernietiger) als Shakti (de schepper).

3. Durf je cognitieve dissonantie onder ogen te zien

Cognitieve dissonantie (CD) is een staat van zijn waarin iemands overtuigingen en gedragingen niet op één lijn liggen. CD komt ook voor bij mensen die twee tegenstrijdige overtuigingen hebben. Het resultaat is een gevoel van onderliggend onbehagen, angst, schuldgevoel en “er klopt iets niet”.

Degenen met veel cognitieve dissonantie hebben de neiging om hun gedrag (of dat van anderen) ‘weg te redeneren’ en leven in ontkenning. De waarheid onder ogen zien is te pijnlijk, dus wordt de werkelijkheid vermeden en wordt in plaats daarvan een valse werkelijkheid gecreëerd.

CD komt vaak voor bij leden van sekten, maar kan ook voorkomen in de algemene spirituele gemeenschap. Iemand kan bijvoorbeeld CD ervaren als hij het principe van medelevend en niet-schaden volgt, maar zijn kinderen slaat elke keer dat hij boos wordt.

Andere voorbeelden van CD zijn het volgen van een narcistische spirituele leraar die het ene zegt en het andere doet, beweert een genezer te zijn met speciale vaardigheden, maar op een bepaald niveau wetende dat het een voorwendsel is (en een placebo), een non-duale filosofie volgen maar dogmatisch zijn erover, enzovoort.

CD confronteren houdt in dat je wat schaduwwerk doet en plekken en gedrag in je leven onderzoekt die niet kloppen. Dit gaat niet over jezelf te schande maken of “perfecter” zijn, maar eerlijk zijn en elk zelfbedrog uit de weg ruimen.

4. Vraag anderen om hun eerlijke mening

Als je goede vrienden of familieleden hebt (met wie je een gezonde, respectvolle relatie hebt), praat dan met hen over dit onderwerp. Vraag hen of ze spirituele neigingen om voorbij te gaan in jou hebben opgemerkt. Zet je schrap (en je ego) door langzaam, zacht en diep in te ademen voor hun reactie. Als je je op enig moment overweldigd voelt door een emotie als woede of afweer, bedank ze dan en vertel ze dat je een minuut of twee nodig hebt om te verwerken wat ze je hebben verteld.

Feedback van andere mensen (die echt om ons welzijn geven) is van onschatbare waarde. Maar zorg ervoor dat het afkomstig is van mensen die je vertrouwt. Vraag niet aan iemand met wie je een gecompliceerde band hebt om je spirituele omzeiling neigingen te onthullen. Waarschijnlijk zullen ze het gebruiken als een kans om je op een achterbakse manier pijn te doen. Als je niemand hebt die je vertrouwt, kun je een spiritueel consulent proberen die bekend is met spiritueel omzeilen of zelfs een online groep van gelijkgestemden die je vertrouwt.

5. Zie en voel je pijn

Waarom vindt geestelijke omzeiling plaats? Het antwoord is dat het ons helpt pijnlijke emoties zoals verdriet, schaamte, woede, haat en terreur te vermijden. Iedereen wil genieten van een sprankelende spirituele high (die uiteindelijk van korte duur is), maar niemand wil het harde werk doen om innerlijke pijn onder ogen te zien (die leidt tot langdurige vreugde, vervulling en vrede).

Jouw pijn onder ogen zien en voelen is niet eenvoudig. Waarschijnlijk heb je de hulp van een geestelijk verzorger of therapeut nodig – en idealiter zullen ze op de hoogte zijn van trauma’s, aangezien onderdrukte pijn het gevolg is van onopgelost trauma.

Dit is voor de meeste mensen geen leuk vooruitzicht, daarom vermijden ze dit werk en blijven ze spirituele pleisters gebruiken. Maar het blijft een feit: de pijn moet vroeg of laat worden aangepakt.

Oefeningen die je kunnen helpen je pijn onder ogen te zien en te voelen, zijn onder meer ademwerk, lichaamswerk (zoals yoga), meditatie, mindfulness, een dagboek bijhouden, kunst therapie, expressief dansen, catharsis, innerlijk kinderwerk, en ga zo maar door.

Tot slot laat ik je achter met dit prachtige spirituele omzeilende citaat van psycholoog en auteur Elaine N.Aron:

Het kan een zeer verontrustende, zelfs angstaanjagende ervaring zijn om het laagje illusie uit ons leven te halen en in het gezicht van de waarheid te staren.

Maar het spirituele pad is een proces van vernietiging en zuivering. Het vereist dat je alle verborgen illusies en onwaarheden in brand steekt, zodat het leven helderder, dieper, uitgebreider, meer bevrijdend en vreugdevoller wordt.

Terug naar alle artikelen