Je leven is een levende hel.
Wat je ook doet, waar je ook gaat, er is het onwankelbare gevoel in je dat je zielig, waardeloos, lelijk, dom en een totale mislukking in alles bent.
Je kunt iets bereiken, je kunt liefde en genegenheid krijgen, maar je veegt het weg vanwege de giftige schaamtevolle zelfhaatstem in je die fluistert:
“Wie denk je dat je bent? Je bent niemand. Je bent niet goed genoeg. Je zult nooit goed genoeg zijn. Hou op met jezelf voor de gek te houden, verdomde idioot.”
Herken je dit onophoudelijke gevoel van zelfhaat?
Heb je het gevoel dat je, wat je ook doet, onbelangrijk, inferieur, ongewenst, gebroken, hopeloos, nutteloos, belachelijk en niet geliefd bent?
Ik ben daar ook geweest.
In feite was mijn zelfhaat op een gegeven moment zo sterk dat ik mijn toevlucht nam tot zelfbeschadiging om ermee om te gaan. Jarenlang zat ik gevangen in de gevangenis van mijn geest en het was een afschuwelijke ervaring – iets dat veel mensen vaak niet eens kunnen begrijpen.
De waarheid is dat er geen snelle one-size-fits-all oplossing is voor zelfhaat. Maar er zijn veel manieren om het te overwinnen. En het feit dat je hier bent, is al een stap in de goede richting naar eigenliefde en zelfcompassie.
Definitie van zelf afkeer
Wat is zelf afkeer?
Zelf afkeer is synoniem met zelfhaat: het is een extreme afkeer van jezelf. Het wordt gevoed door woede, een laag zelfbeeld en een vertekend beeld van jezelf als gevolg van verkeerde gedachten en overtuigingen. In de meeste gevallen is zelfhaat het gevolg van een disfunctionele opvoeding.
Jezelf haten: 3 redenen waarom het gebeurt
Jezelf haten is klote. En het is complexer dan het op het eerste gezicht lijkt.
Om je zelfhaat te overwinnen, moet je begrijpen waarom het gebeurt en waar het vandaan komt.
Er zijn drie hoofdredenen die aan de basis liggen van jezelf haten:
- Slechte gezinsomgeving
- Slechte sociale omgeving
- Egobezit / zielsverlies
1. Slechte gezinsomgeving
Ten eerste is er het slechte gezinsklimaat. Wanneer we zijn opgegroeid in een gezin dat ofwel (a) te verstikkend en bezitterig is, of (b) te verwaarlozend en minachtend naar ons toe is – of in sommige gevallen beide gecombineerd – internaliseren we het idee dat er iets defect of mis met ons is. Waarom zouden onze ouders of familieleden zich anders zo gedragen? Waarom zouden ze ons anders kwaad doen? Mama en papa zijn bedoeld om van ons te houden, toch?
Zie je, als jonge kinderen moesten we onze ouders op een bijna goddelijke manier zien. Voor ons moesten ze gelijk hebben, veilig zijn, onfeilbaar zijn, want als we ze wantrouwden, zou het heel moeilijk voor ons zijn geweest om te overleven (emotioneel, mentaal en in sommige gevallen fysiek). Daarom hebben we, in plaats van onze ouders kritisch te analyseren en te veroordelen (waartoe jonge kinderen niet het cognitieve vermogen hebben), de schuld op onszelf gelegd. We voelden dat er iets mis met ons was. We voelden dat we ongelijk, slecht en beschamend waren voor de manier waarop onze ouders/familieleden ons behandelden. We namen de schuld op ons voor iets wat ze verkeerd deden.
En dus hebben we één belangrijke oorzaak van zelfhaat: het is gebaseerd op de misplaatste kernopvatting die we als kinderen hebben aangenomen dat er iets fundamenteel mis met ons is.
Zoals psychoanalyticus en filosoof Alice Miller schrijft:
“De liefde die een kind voor zijn of haar ouders heeft, zorgt ervoor dat hun bewuste of onbewuste daden van mentale wreedheid onopgemerkt blijven.”
Auteur en therapeut Anodea Judith legt uit:
“Omdat we ons gewoonlijk identificeren met onze verzorgers en hun waarden, leert de manier waarop ze ons behandelen ons over onze waarde als mens. We nemen hun houding ten opzichte van ons over. Misbruik zorgt ervoor dat we ons niet geliefd voelen, en ons gebrekkig voelen draagt alleen maar bij aan onze schaamte. Onbemind, we zijn niet langer in contact met onze goddelijkheid, onze speciaalheid, onze geldigheid als menselijke wezens. Ervan overtuigd dat de fout in een intrinsieke fout ligt, waarvoor we blind en hulpeloos zijn, geven we onszelf over.”
2. Slechte sociale omgeving
Bouwen bovenop een slechte gezinsomgeving is een slechte sociale omgeving. En je hoeft niet heel diep in de samenleving te kijken voordat je echt smerige shit tegenkomt.
Anders dan de typische gevallen van pesten die we op scholen zien, heeft onze sociale omgeving in onze kindertijd (buiten het huis) onze zelfhaat mogelijk nog meer versterkt door de schadelijke effecten van conditionering van sociale media en de obsessieve giftige vergelijking met anderen.
Als je leefde vóór de opkomst van het gebruik van sociale media / internet, ben je misschien kritische en schaamtegedreven leraren of onderwijssystemen tegengekomen waardoor je je waardeloos of minderwaardig voelde als je niet aan hun normen voor succes voldeed.
Elke ervaring of omgeving die het valse idee versterkte dat er iets mis met je is, verdiepte de hoeveelheid zelfhaat die je koesterde. En als je ooit de basispsychologie hebt gelezen, weet je dat de geest van patronen houdt, dus je zult uiteindelijk in een bubbel vol vooringenomenheid belanden waarin je constant op zoek bent en bevestiging ontvangt dat je waardeloos bent. Waarom? Het verzacht de behoefte van de geest om het leven te beheersen en te begrijpen.
Het is exact hetzelfde bubbelalgoritme dat sociale medianetwerken zoals Facebook en Instagram gebruiken, behalve dat zelfhaat je hele leven speelt, op het scherm en buiten het scherm.
3. Egobezit / zielsverlies
Ten slotte komen we bij de kern van alle zelfhaat. En het kan ervoor zorgen dat je met je ogen rolt of je verward voelt – maar luister naar me.
We worden allemaal geboren zonder gevoel voor ‘ik’ en ‘mijn’. Als baby’s zijn we egoloos, één met het universum. Maar naarmate we ouder worden, moeten we om te overleven in deze wereld, onszelf afscheiden, een zelfgevoel opbouwen. Om een ego op te bouwen.
Deze fundamentele scheiding van het universum, van het goddelijke, ligt aan de basis van alle zelfhaat. We kunnen onszelf alleen haten als er iemand is om te haten. Zonder die iemand, zonder dat ego, is er geen zelfhaat, en dus ook geen lijden. Trouwens, deze staat van egoloosheid wordt al duizenden jaren de hemel, zelfrealisatie, Nirvana, verlichting enzovoort genoemd.
Zielsverlies is wat er gebeurt als we zo verstrikt raken in en ondergedompeld worden in onze verzonnen ego’s dat we ons totaal losgekoppeld voelen van al het goede, alles wat zinvol is, alles wat echt is. In plaats daarvan voelen we ons leeg, verloren, hopeloos en in veel gevallen vol zelfhaat.
Het goede nieuws is dat je dit zelf kunt ervaren – je hoeft niks te geloven van wat ik zeg. En de toegangspoort tot het ervaren van de realiteit dat je gevoel van “jij” niet echt is, is door meditatie.
Als je een voorzichtige stap in deze richting wilt zetten, raad ik aan om mindfulness-meditatie te beoefenen en een gratis app zoals Insight Timer te downloaden. Er zijn duizenden gratis meditaties op deze app, en om je focus te verkleinen, zou je willen beginnen met de mindfulness-meditaties die beschikbaar zijn.
Later in dit artikel zal ik onderzoeken hoe je kunt voorkomen dat je ego je bezit. Maar in de tussentijd wil je misschien de volgende artikelen openen in een nieuw tabblad of browservenster om later te lezen:
Wat is het ego? Moet het worden vernietigd?
15 tekenen dat je worstelt met zelfhaat
“Hoe kan het “happy hour” zijn als ik de hele tijd tranen van zelfhaat en wanhoop in mijn bier van €2,50 laat stromen?” –Twitter
Let op deze tekens (sommige zijn verrassend en minder bekend dan de andere):
- Extreem harde zelfpraat (“Ik ben dom” “Wat ben ik een loser”)
- Depressie en/of angst
- Zich chronisch onzeker voelen bij anderen
- Onderuitgezakte/slechte houding
- Je lichaam en gezondheid verwaarlozen
- Zelf-sabotage en zelfvernietiging (jezelf niet toestaan gelukkig te zijn)
- Boosheidsproblemen
- Complimenten, advies of hulp weigeren
- Zelfisolatie
- Verslaving/verslavende neigingen
- Martelaarschap
- Altijd het gevoel hebben een slachtoffer te zijn
- Defaitistische mentaliteit (“wat heeft het voor zin”)
- Hopeloosheid
- Doelloosheid
Al deze gedragingen en neigingen leiden onvermijdelijk tot zelfhaat.
Zelfhaat overwinnen (er is hoop)
“Hoe komt het dat we zo betoverd zijn door onze zelfhaat, zo onder de indruk en goedgelovig in het licht van onze zelfkritiek, zo fantasieloos als het gewoonlijk is? … Zelfkritiek, wanneer het niet nuttig is op de manier waarop een zelfcorrigerende benadering kan zijn, is zelfhypnose. Het is een oordeel als betovering of vloek, niet als een gesprek; het is een bevel, geen onderhandeling; het is dogma, geen overinterpretatie.” -Adam Phillips
Inmiddels kan er een gevoel van frustratie, wanhoop of verdriet in je opwellen.
Je voelt je niet alleen gekweld door je zelfhaat, maar je voelt je er ook het slachtoffer van.
De waarheid is dat je het slachtoffer wordt van je zelfhaat. Maar je hoeft niet voor altijd slachtoffer te blijven.
Je hebt de eerste stap in de richting van gezondheid en welzijn al gezet zonder het zelf te weten. (Goed gedaan trouwens.) Vervolgens is het tijd om uit de rol van slachtoffer te stappen en in de rol van krijger.
Hier zijn enkele beproefde manieren om zelfhaat te overwinnen:
1. Ga verdomme van sociale media af
Je hoorde me. Neem een pauze van sociale media – een detox zoals ze het tegenwoordig modieus zeggen – en stel je doel voor 30 dagen. Als dat te lang lijkt, probeer dan een week zonder sociale media. Ik heb het over geen Facebook, geen Instagram, geen Twitter, geen Pinterest – niets van dat alles.
Als je een heleboel apps moet verwijderen, doe dat dan. Als je je laptop onder het bed moet schuiven, doe dat dan. Ga in kluizenaarmodus. Zeg sayōnara tegen de constante meldingsgeluiden en stroom van het mentale braaksel van andere mensen. Je zult blij zijn dat je het gedaan hebt.
De reden waarom ik je adviseer om van sociale media te gaan, is dat het de neiging heeft om zelfhaat te versterken door een fenomeen dat bekend staat als schadelijke vergelijking. Wanneer we op sociale media gaan, zien we een fijn samengestelde versie van het leven van andere mensen. We zien wat ze willen dat we zien, niet wat er zich onder de oppervlakte afspeelt. En we vergelijken ons leven met die perfecte versies van de realiteit van andere mensen.
Als gevolg hiervan beginnen we angstig, depressief en ja, vol zelfhaat te worden. “Waarom kan ik niet zo slank / gespierd zijn?”. We kunnen jammeren als we door eindeloze foto’s van gebeitelde lichamen in bizarre yogahoudingen scrollen. “Hun huis/vriendje/vakanties/leven is zo geweldig en het mijne … klote.”
Kun je zien waar dit allemaal toe leidt? Ja, om ons vreselijk te voelen over onszelf en ons leven.
Neem dus afstand van sociale media. Het moet worden geclassificeerd als een klasse A-stof vanwege zijn verslavende potentieel en negatieve bijwerkingen.
Trouwens, volgens onderzoeken melden mensen die een pauze nemen van sociale media zich gelukkiger, meer ontspannen en productiever te voelen.
2. Doe elke dag iets liefs voor jezelf
Het maakt niet uit wat: doe iets, alles wat goed voor jezelf is.
Dit kan zijn een extra jas aantrekken als je het koud hebt, een gezond ontbijt voor jezelf maken, vroeg naar bed gaan, een wandeling maken in de natuur, een warm bubbelbad nemen. Zorg er gewoon voor dat je het bewust doet met de juiste intentie om vriendelijkheid voor jezelf te tonen.
Elke dag iets aardigs voor jezelf doen, kan in het begin raar aanvoelen. Zorg er dus voor dat je een dagboek bijhoudt over je gevoelens en reacties op het tonen van eigenliefde. Je kunt meer over deze oefeningen lezen in mijn artikel over het starten van een dagboek.
3. Geef op een creatieve manier uitdrukking aan je zelfhaat
Kunst is een krachtige geneeswijze die je zal helpen om te gaan met hoe zelfhaat je beïnvloedt.
Een krachtige kunstoefening is om een groot vel blanco papier te pakken, een paar stiften of potloden, en jezelf te tekenen zoals het zelfhaat van jou jezelf waarneemt. Pak dan nog een stuk papier en teken jezelf zoals een oprecht liefhebbend en medelevend persoon je zou zien.
Vergelijk de twee tekeningen. Hoe laten ze je voelen? Welke herinneringen of gedachten komen op? Misschien wil je deze op de achterkant van elke tekening schrijven.
Als je veel uit deze oefening haalt, wil je je misschien verdiepen in het vakgebied van de kunsttherapie.
4. Onderzoek de vraag “ondersteunt mijn omgeving mij?”
Met andere woorden, steunen je vrienden je? Ondersteunen je collega’s je? Ondersteunt je werk-, gezins- of studieomgeving je?
Als ik schrijf “ondersteunt je”, bedoel ik echt dat je je gesteund en verheven voelt.
Als je je geliefd en geaccepteerd voelt zoals je bent, bevind je je in een ondersteunende omgeving. Als je daarentegen wordt omringd door mensen die je kleineren, veroordelen of vaak afwijzen, bevind je je in een omgeving die zelfhaat versterkt. Een dergelijke situatie is schadelijk en in het belang van je gezondheid en geluk raad ik je ten zeerste aan om een heftige “lenteschoonmaak” te doen en deze mensen indien mogelijk uit je leven te verwijderen – of zoveel mogelijk afstand te nemen.
Het kan eng zijn om vrienden, banen en gewoonten te veranderen. Het kan ontmoedigend zijn om op te staan en iets te veranderen – ondanks wat de harde en kritische stem in je hoofd zegt. Maar je hebt een krijger in je, en je hebt het recht om gelukkig te zijn, om een leven te leiden dat je ondersteunt.
Dus denk even na. Beoordeel je leven nu. Plan vluchtroutes. Zoek degenen die je steunen en verheffen. Het kan even duren, maar het is zo de moeite waard om te doen. Het negeren van deze oefening is als proberen een kasteel op een moeras te bouwen: het is onstabiel. Alle wijzigingen die je aanbrengt, worden ondermijnd door de mensen om je heen als je niet voorzichtig bent. Kies je cirkel dus verstandig.
5. Onderzoek je kernovertuigingen (en herkader ze)
Je kernovertuiging is de centrale overtuiging die je over jezelf hebt. Al het andere in je leven – je gewoonten, gedrag, zelfpraat, werkkeuzes, vrienden, partners – zal rond deze centrale overtuiging draaien. En als deze overtuiging negatief is, is dat een tragedie in wording.
Veelvoorkomende negatieve kernovertuigingen zijn:
- “Ik ben slecht”
- “Ik ben waardeloos”
- “Ik ben niet geliefd”
- “Ik ben defect”
In mijn artikel over kernovertuigingen, laat ik je zien hoe je tot de kern van deze kernovertuiging kunt komen en je kernovertuiging voor jezelf kunt ontdekken.
Als je eenmaal je kernovertuiging hebt gevonden, is het belangrijk om deze opnieuw in te kaderen en te herprogrammeren. Dus, bijvoorbeeld, als je kernovertuiging is: “Ik ben niet geliefd”, dan zou je als je mantra houden: “Ik ben lief, ik ben liefde waard.”
Deze mantra of affirmatie kan de hele dag door eindeloos worden herhaald wanneer er een gedachte of gevoel van zelfhaat opkomt. Langzaam verschuif je je kernovertuiging van iets schadelijks/negatiefs naar gezond/positiefs.
6. Zet in op zelfliefde en zelfzorg
Zelfliefde en zelfzorg zijn verplichtingen en houdingen die we in ons leven brengen. Wanneer we het pad van eigenliefde bewandelen, grijpen we elke kans die we kunnen om voor onszelf te zorgen – ongeacht wat er gebeurt of wie ons pijn doet.
Wat is het verschil tussen zelfliefde en zelfzorg, vraag je je misschien af? Welnu, zelfliefde is meer gericht op het hart en de geest. Zelfzorg daarentegen is meer lichaamsgericht.
Uiteindelijk is het doel om te zorgen voor alle niveaus van je wezen (je lichaam, hart, geest en ziel). Daarom raad ik je aan om mijn artikelen te lezen over hoe je van jezelf kunt houden en hoe je voor jezelf kunt zorgen.
7. Zorg voor je ziel (mindfulness + meditatie)
Zoals ik hierboven al zei, ligt het verlies van de ziel aan de basis van zelfhaat. Wanneer we losgekoppeld zijn van het goddelijke – in welke vorm dan ook die voor ons komt – voelen we ons leeg, dood en verloren van binnen.
De gemakkelijkste manier om opnieuw een verbinding met je ziel tot stand te brengen (die je ware aard is) is door middel van mindfulness en meditatie.
Mindfulness brengt je opnieuw in contact met het huidige moment, waar alle magie gebeurt, en meditatie helpt je voorbij je ego te gaan en je ziel te ervaren.
Mindfulness en meditatie helpen je ook om met zelfhaat gedachten om te gaan door je ervan bewust te worden. Als je je er eenmaal van bewust wordt, word je er een waarnemer van, in plaats van erin op te gaan. Het is een beetje zoals het verschil tussen de drama film zijn en achterover leunen in de bioscoop en op een ontspannen manier naar de film kijken.
Als je nog niet mediteert, raad ik je aan een app zoals Insight Timer of Calm te downloaden (die ik regelmatig gebruik – en nee, ik word niet betaald om het te promoten). Er zijn duizenden gratis meditaties en ik garandeer je bijna dat je na een paar minuten browsen iets zult vinden dat je aanspreekt.
Een van de grootste ontdekkingen die ik heb gedaan, is dat mindfulness en meditatie altijd, overal en met alles kunnen worden beoefend. Het mooie is dat het een manier van leven kan worden, een constante deur naar vrijheid van lijden. En dat is de ware schoonheid van oefeningen als deze.
Jezelf haten is gebaseerd op een simpel misverstand
Tot slot wil ik de simpele waarheid benadrukken dat jezelf haten gebaseerd is op een fundamenteel misverstand over je waarde.
De wortel van zelfhaat is de overtuiging dat er iets intrinsiek verkeerd, slecht of gebrekkig aan je is. Maar dat is gewoon niet zo.
Je bent liefde waard. Je bent het waard om gezien te worden. Je bent het waard om vastgehouden te worden.
Je bent een kind van het Universum en je bent hier met een reden.
Wie heeft het recht om iets anders te zeggen? NIEMAND!
De enige manier waarop je dit echt voor jezelf kunt begrijpen, is door je eigen spirituele reis te beginnen – om de rebel te zijn, de eenzame wolf die in opstand komt tegen je gedachten, je ego dat je graag waardeloos laat voelen.
Weigeren om getemd te worden door je conditionering, door wat je geest wil, is je geboorterecht.
Het is tijd om op te staan en je soevereiniteit terug te eisen.
